Mieszkaniowy

Jakie plusy i minusy wejścia na rynek PRS widzą deweloperzy? Jak szybko sektor mieszkań na wynajem instytucjonalny ma szansę rozwijać się w obecnych warunkach w Polsce? Czy inwestorzy zagraniczni będą wchodzić w nowe projekty? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.     

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A.

Develia już w 2021 roku zdecydowała  inwestować w segment PRS, tj. mieszkania oferowane w ramach najmu instytucjonalnego. Jesteśmy przekonani, że oferta nowoczesnych mieszkań w dobrych lokalizacjach, wynajmowanych na przejrzystych zasadach od profesjonalnych operatorów to coś, czego na naszym rynku nieruchomości brakowało. Obecnie na ten sektor rynku składa się jedynie kilka tysięcy mieszkań, co stanowi mniej niż 1 proc. rynku najmu w Polsce.

Praktycznie wszystkie inwestycje tego typu są wynajęte w prawie w 100 proc.  Spodziewamy się, że popyt na mieszkania w ramach PRS będzie się zwiększał. Generować go będą, nie tylko osoby, które po utracie zdolności kredytowej przejdą z rynku własności na rynek najmu, ale również obywatele Ukrainy, którzy zdecydują się zostać w naszym kraju na dłużej. Nasze przygotowania do realizacji pierwszych projektów PRS są zaawansowane. Wraz z firmą The Heart pracujemy również nad specjalistyczną platformą do zarządzania najmem.

Trudno nam odnieść się do rządowych planów opodatkowania paktowych zakupów mieszkań  przez fundusze inwestycyjne, gdyż nie znamy jeszcze kształtu finalnych ustaleń. Jesteśmy jednak przekonani, że nawet jeśli deweloperzy zrealizują tylko te plany, które już ogłosili i do 2028 roku zbudują w sumie 30 tys. lokali, wciąż będzie to tylko kropla w morzu potrzeb.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Czynnikami determinującymi rozwój rynku PRS jest wzrost cen mieszkań i ograniczenia dostępności własności mieszkań dla indywidualnych klientów. Jednak w tej chwili ze względu na wysokie stopy procentowe oraz działania KNF skutkujące spadkiem ilości udzielanych kredytów hipotecznych o ponad 70 proc. współpraca z funduszami jest koniecznością. Proces inwestycyjny trwa kilka lat w przypadku nagłej zmiany sytuacji deweloperzy zostają z dużą podażą mieszkań, które trzeba upłynnić.

Fundusze PRS jako hurtowy nabywca uzyskuje niższe ceny nabycia od dewelopera a jednocześnie nakłada większe wymagania dotyczące dodatkowych instalacji na dewelopera. Skutkiem tego jest obniżenie marż firm deweloperskich, a tym samym ograniczenie rozwoju branży.

Jacek Wesołowski, Dyrektor Zarządzający Trei Real Estate Poland

Rynek najmu instytucjonalnego w Polsce jest relatywnie młody i znajduje się na początkowym etapie rozwoju, z czym będą się zapewne wiązały zmiany w regulacjach prawnych. Niewątpliwie w najbliższym czasie czeka nas transformacja rynku mieszkaniowego i wzmocnienie sektora najmu instytucjonalnego. Wysokie ceny mieszkań, podwyżki stóp procentowych, trudność w uzyskaniu kredytów hipotecznych sprawiają,  że zainteresowanie wynajmem długoterminowym będzie rosło. Dlatego nasza strategia  na najbliższe lata zakłada dalszy rozwój na rynku PRS.

W przyszłym roku rozpoczniemy budowę naszej, pierwszej tego typu inwestycji w Polsce. Poznański PRS dostarczy łącznie 450 mieszkań na wynajem w trzech budynkach. Kompleks zaoferuje ponad 19 000 mkw. przestrzeni o złożonej funkcji. W swoim międzynarodowym portfolio mamy już ukończone projekty w Niemczech i w USA z łączną liczbą 750 mieszkań, dostępnych w formule najmu instytucjonalnego. Aktualnie realizujemy 28 inwestycji PRS w Niemczech, Polsce i w USA, które dostarczą w sumie 6 450 mieszkań.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Obecnie największy wpływ na rynek PRS mają trzy czynniki: konflikt w Ukrainie, wzrastające stopy procentowe i słabnąca pozycja złotego. To powoduje, że fundusze zaczynają wycofywać się z transakcji z obawy o przyszłość.

Wydawałoby się, że spadek zdolności kredytowych i zwrot klientów w stronę najmu da impuls rynkowi PRS. Okazało się to jednak dużo bardziej złożonym procesem. Obecnie skupiamy się na budowie inwestycji, które są przeznaczone dla klienta indywidualnego. Chcemy zaspokoić potrzeby mieszkaniowe na rynkach w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i Trójmieście. Nie mamy planów budowy mieszkań wyłącznie na wynajem, jednak cały czas uważnie analizujemy rynek i przyglądamy się różnym rozwiązaniom, które mogą dać nam potencjał rozwojowy.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Najem instytucjonalny będzie się rozwijał. U jego podłoża leżą czynniki spowalniające rynek mieszkań, przede wszystkim wyhamowanie rynku kredytowego, czy ogólna sytuacja gospodarcza. PRS jest dla części deweloperów szansą na szybszy zwrot zainwestowanego kapitału. Z uwagi na wysokie ceny mieszkań i niedużą ich dostępność rynek najmu dobrze się rozwija, co nie uszło uwadze funduszy zagranicznych, które na polski rynek wchodzą z gotowym know-how w zakresie najmu i zarządzania nieruchomością.

Nasza firma ma już w ofercie lokale na wynajem. Warszawski projekt Jerozolimskie Invest jest wynajęty w 100 proc., wobec czego nie wykluczamy zwiększenia naszej aktywności w tym segmencie. Szczególnie, że przygotowujemy inwestycje, których jeszcze nie wprowadziliśmy do sprzedaży.

Aktualnie jednak koncentrujemy się na budowie inwestycji pod wynajem i sprzedaż lokali klientom indywidulanym. Przykładem jest projekt Apartamenty Pileckiego 59 w Warszawie i oferowane w nim lokale w cenie od 295 tys. zł brutto, zabezpieczone aktem notarialnym i wpisem do księgi wieczystej. Mogą być przeznaczone na wynajem krótkoterminowy albo biuro. 

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Zauważamy spadek aktywności funduszy spowodowany został zapowiedzią dodatkowego opodatkowania ich działalności przez państwo. To sprawia, że przyszłość tego segmentu jest niepewna. Ponadto, fundusze borykają się z rosnącymi cenami materiałów i wyposażenia. Podnosi to koszt zakupu i wykończenia mieszkań na wynajem. Bieżący kurs złotego może tu być sprzymierzeńcem dla operatorów zagranicznych. Z drugiej jednak strony, przy słabym złotym przeliczenie czynszu najmu ze złotówki na euro obniża rentowność biznesu.

Nie sposób patrzeć obojętnie na segment PRS, gdyż jest on teraz popularny wśród klientów, którzy mają bardzo ograniczone możliwości sfinansowania zakupu własnego mieszkania. Zgodnie z przyjętą strategią koncentrujemy się jednak na obsłudze klienta indywidualnego, choć nie wykluczamy transakcji z funduszami w przyszłości.

Boaz Haim, prezes Ronson Development

Rynek PRS w Polsce charakteryzuje bardzo duży potencjał wzrostu. Jeszcze kilkanaście miesięcy temu w głównej mierze warunkowały to czynniki demograficzne. Zmiana pokoleniowa i związana z nią większa mobilność młodszego pokolenia. Obecnie rozwój sektora determinują czynniki ekonomiczne, które wykluczyły znaczną część klientów z rynku nieruchomości i zamroziły ich starania o własne M. PRS ma jeden zasadniczy plus, dostarcza mieszkania na rynek w okresie, kiedy wielu ludzi po prostu nie stać na kupno własnej nieruchomości. Z jednej strony podtrzymuje więc portfolio deweloperów, z drugiej daje klientom nowe możliwości w trudnych czasach.

Z całą pewnością ten segment będzie się rozwijał. Nasza spółka w połowie przyszłego roku odda pierwsze 100 mieszkań dedykowanych pod najem instytucjonalny. Powstają w naszej, sztandarowej inwestycji Ursus Centralny. Ponadto, nasz bank ziemi w tym segmencie jest zabezpieczony na prawie 2000 mieszkań, w takich warszawskich lokalizacjach jak Ursynów, Ursus, Białołęka, Wola, Bemowo oraz Bielany.

Justyna Hamrol-Wasielewska, dyrektor sprzedaży i marketingu Eiffage Immobilier Polska

Polska jest młodym rynkiem dla PRS, dlatego nie ma wątpliwości, że ten sektor będzie się u nas rozwijał. Jesteśmy deweloperem, który jako jedna z pierwszych firm w Polsce zgłosiła akces do tego rynku. Analizowaliśmy rynek, przygotowaliśmy się do tego kroku i wiedzieliśmy, że musi to nastąpić. Obecnie stoimy na stanowisku, że branżę nieruchomości musi cechować zdrowa równowaga, która przejawiać się będzie w rozwoju sektora najmu instytucjonalnego. Wpływ mają na to dwa czynniki. Przede wszystkim zaspokojenie stale rosnących potrzeb mieszkaniowych, zwłaszcza w dużych miastach. Niestety wzrastające ceny materiałów budowlanych, a także wysokie raty kredytów sprawiają, że coraz mniej klientów stać na zakup mieszkania. Dla nich wybór jest więc jasny, zamiast kupować będą wynajmować. Drugą grupą, dla której najem jest atrakcyjny, to młode pokolenie Polaków, które zdecydowanie woli wynajmować niż kupować. Najem jest dla nich synonimem możliwości, wolności i mobilności.

Sektor PRS zapewnia nową jakość i kulturę najmu, której dotąd na rynku brakowało. Jego zaletą jest przede wszystkim gwarancja określonego standardu jakości mieszkań. Do tego trzeba również dodać zarządzanie inwestycją, co zdejmuje z osób wynajmujących obowiązki napraw czy konserwacji urządzeń.  

Sektor PRS jest oczywistym następstwem rozwoju rynku i stanowi odpowiedź na zapotrzebowanie klientów. Klienci nie będą musieli ograniczać się do decyzji o najmie od osób prywatnych. PRS daje im wybór lokalu nowego, w określonym standardzie, w atrakcyjnej lokalizacji i z transparentnymi warunkami najmu. 

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

Obserwujemy wyraźnie ożywienie na rynku PRS. Stawki najmu rosną, co jest niewątpliwym plusem dla inwestorów, ale zdecydowaniem minusem dla najemców. Prognozy dla rynku PRS jak na razie są optymistyczne w Polsce. Coraz większa liczba zagranicznych funduszy i deweloperów rozważa wejście na ten rynek. Nasza firma sprzedała już do funduszu jeden z budynków z 236 mieszkaniami na warszawskich Bielanach, zlokalizowany w pobliżu stacji metra Słodowiec.      

Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development

Sektor PRS stanowi 1 proc. całego rynku najmu w Polsce. Zrealizowane projekty zostały wynajęte, a plany rozwoju sektora opisywane są jako ambitne. Nowe inwestycje będą pozytywnym czynnikiem, który będzie wspierać sytuację branży deweloperskiej w okresie pogorszenia warunków makroekonomicznych. Z drugiej strony, nieprzewidywalność w obszarze podatkowym oraz możliwość nałożenia kolejnych obciążeń przez rządzących jest zagrożeniem dla rozwoju rynku PRS.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Sektor PRS mimo dynamicznego rozwoju nadal pozostaje młodym rynkiem i stoi przed nim wiele wyzwań. Przede wszystkim w Polsce brakuje infrastruktury i regulacji dotyczących tego rynku. Ministerstwo Rozwoju i Technologii prowadzi obecnie prace nad regulacją hurtowego rynku mieszkań i wprowadzeniem nowego podatku dla firm, które mieszkania kupują hurtowo. Tego typu rozwiązanie nie jest nowością w Europie. Podobna danina transakcyjna obowiązuje w Irlandii. Podmioty, które zakupiły tam co najmniej 10 nieruchomości muszą odprowadzić 10 proc. podatek w ciągu 12 miesięcy.

Niezmiennie dominującym modelem wciąż jest zakup pakietów mieszkań od deweloperów skoncentrowanych na sprzedaży indywidualnej, a nie hurtowej. Z doświadczenia wiemy, że deweloperzy niechętnie udzielają zniżek na pakietowe zakupy, bo wiedzą, że i tak bez problemu sprzedadzą mieszkania. Nie podejmujemy kroków w kierunku sprzedaży instytucjonalnej. Skupiamy się na sprzedaży mieszkań klientom indywidualnym, niemniej jednak nie zamykamy się na taką współpracę w przyszłości.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Polska jako atrakcyjny pod względem inwestycyjnym kraj w Europie Środkowo-Wschodniej stanowi doskonałą alternatywę dla rynków Europy Zachodniej, gdzie PRS osiąga bardzo dobre wyniki finansowe. Inwestorzy zakładają powtórzenie sukcesu również w Polsce z uwagi na dobry moment inwestycyjny dla funduszy zagranicznych oraz dynamicznie rozwijający się rynek najmu, a także występującą lukę podaży na rynku mieszkaniowym i ograniczone możliwości nabywcze indywidualnych inwestorów. Rozwój tego sektora, biorąc pod uwagę obecną sytuację rynkową, zapowiada się więc obiecująco w najbliższych latach. Choć oczywiście trzeba mieć na uwadze, że wszelkie nowe regulacje prawne mogą mieć wpływ na tempo tych zmian.

Jeśli chodzi o plusy inwestowania w rynek PRS w naszym kraju, należy do nich deficyt mieszkań, rosnące ceny nieruchomości i idąca za tym perspektywa na znaczący wzrost czynszów, wymagany przy kredycie wkład własny, który ogranicza dostęp do finansowania, a także zmiany pokoleniowe przełamujące idę posiadania w kierunku filozofii korzystania. Minusy to brak wystarczających danych analitycznych i statystyk najmu, a także wysokość rat kredytu mieszkaniowego, które często są na podobnym poziomie co czynsz najmu. Nie bez znaczenia są też regulacje prawno-podatkowe, brak ukształtowanej praktyki dotyczącej opodatkowania VAT wynajmu oraz REIT-ów. 

Marcin Michalec, CEO Okam  

W ostatnich miesiącach obserwować możemy wzrost zainteresowania najmem krótko i długookresowym z uwagi m.in. na przyrost liczby cudzoziemców przebywających w Polsce, ale także fakt, że wiele osób nie stać na zakup nieruchomości.

Banki ograniczyły dostęp do kredytów i jedynym wyjściem często okazuje się być wynajem. Jednocześnie niepewna sytuacja geopolityczna nie zachęca do inwestowania czy wiązania się z danym miejscem na stałe. 

Dysponujące środkami fundusze inwestycyjne pobudzają sektor PRS, który w innych krajach jest już mocno rozwinięty. Dla wielu deweloperów, posiłkujących się zewnętrznym wsparciem finansowym, ten segment jest dobrym rozwiązaniem. Nie muszą bowiem zaciągać kredytów inwestycyjnych na bieżące czy planowane inwestycje. Mogą sprzedać projekt na etapie realizacji z promesą zakupu po wybudowaniu, mając pewność szybkiego zysku. To także dobry kierunek, jeśli chodzi o projekty w centralnych lokalizacjach, na przykład na modernizację starszych budynków lub zmianę ich funkcji na przestrzenie mieszkaniowe.

Jakie plusy i minusy wejścia na rynek PRS widzą deweloperzy? Jak szybko sektor mieszkań na wynajem instytucjonalny ma szansę rozwijać się w obecnych warunkach w Polsce? Czy inwestorzy zagraniczni będą wchodzić w nowe projekty? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.     

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A.

Develia już w 2021 roku zdecydowała  inwestować w segment PRS, tj. mieszkania oferowane w ramach najmu instytucjonalnego. Jesteśmy przekonani, że oferta nowoczesnych mieszkań w dobrych lokalizacjach, wynajmowanych na przejrzystych zasadach od profesjonalnych operatorów to coś, czego na naszym rynku nieruchomości brakowało. Obecnie na ten sektor rynku składa się jedynie kilka tysięcy mieszkań, co stanowi mniej niż 1 proc. rynku najmu w Polsce.

Praktycznie wszystkie inwestycje tego typu są wynajęte w prawie w 100 proc.  Spodziewamy się, że popyt na mieszkania w ramach PRS będzie się zwiększał. Generować go będą, nie tylko osoby, które po utracie zdolności kredytowej przejdą z rynku własności na rynek najmu, ale również obywatele Ukrainy, którzy zdecydują się zostać w naszym kraju na dłużej. Nasze przygotowania do realizacji pierwszych projektów PRS są zaawansowane. Wraz z firmą The Heart pracujemy również nad specjalistyczną platformą do zarządzania najmem.

Trudno nam odnieść się do rządowych planów opodatkowania paktowych zakupów mieszkań  przez fundusze inwestycyjne, gdyż nie znamy jeszcze kształtu finalnych ustaleń. Jesteśmy jednak przekonani, że nawet jeśli deweloperzy zrealizują tylko te plany, które już ogłosili i do 2028 roku zbudują w sumie 30 tys. lokali, wciąż będzie to tylko kropla w morzu potrzeb.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Czynnikami determinującymi rozwój rynku PRS jest wzrost cen mieszkań i ograniczenia dostępności własności mieszkań dla indywidualnych klientów. Jednak w tej chwili ze względu na wysokie stopy procentowe oraz działania KNF skutkujące spadkiem ilości udzielanych kredytów hipotecznych o ponad 70 proc. współpraca z funduszami jest koniecznością. Proces inwestycyjny trwa kilka lat w przypadku nagłej zmiany sytuacji deweloperzy zostają z dużą podażą mieszkań, które trzeba upłynnić.

Fundusze PRS jako hurtowy nabywca uzyskuje niższe ceny nabycia od dewelopera a jednocześnie nakłada większe wymagania dotyczące dodatkowych instalacji na dewelopera. Skutkiem tego jest obniżenie marż firm deweloperskich, a tym samym ograniczenie rozwoju branży.

Jacek Wesołowski, Dyrektor Zarządzający Trei Real Estate Poland

Rynek najmu instytucjonalnego w Polsce jest relatywnie młody i znajduje się na początkowym etapie rozwoju, z czym będą się zapewne wiązały zmiany w regulacjach prawnych. Niewątpliwie w najbliższym czasie czeka nas transformacja rynku mieszkaniowego i wzmocnienie sektora najmu instytucjonalnego. Wysokie ceny mieszkań, podwyżki stóp procentowych, trudność w uzyskaniu kredytów hipotecznych sprawiają,  że zainteresowanie wynajmem długoterminowym będzie rosło. Dlatego nasza strategia  na najbliższe lata zakłada dalszy rozwój na rynku PRS.

W przyszłym roku rozpoczniemy budowę naszej, pierwszej tego typu inwestycji w Polsce. Poznański PRS dostarczy łącznie 450 mieszkań na wynajem w trzech budynkach. Kompleks zaoferuje ponad 19 000 mkw. przestrzeni o złożonej funkcji. W swoim międzynarodowym portfolio mamy już ukończone projekty w Niemczech i w USA z łączną liczbą 750 mieszkań, dostępnych w formule najmu instytucjonalnego. Aktualnie realizujemy 28 inwestycji PRS w Niemczech, Polsce i w USA, które dostarczą w sumie 6 450 mieszkań.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Obecnie największy wpływ na rynek PRS mają trzy czynniki: konflikt w Ukrainie, wzrastające stopy procentowe i słabnąca pozycja złotego. To powoduje, że fundusze zaczynają wycofywać się z transakcji z obawy o przyszłość.

Wydawałoby się, że spadek zdolności kredytowych i zwrot klientów w stronę najmu da impuls rynkowi PRS. Okazało się to jednak dużo bardziej złożonym procesem. Obecnie skupiamy się na budowie inwestycji, które są przeznaczone dla klienta indywidualnego. Chcemy zaspokoić potrzeby mieszkaniowe na rynkach w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i Trójmieście. Nie mamy planów budowy mieszkań wyłącznie na wynajem, jednak cały czas uważnie analizujemy rynek i przyglądamy się różnym rozwiązaniom, które mogą dać nam potencjał rozwojowy.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Najem instytucjonalny będzie się rozwijał. U jego podłoża leżą czynniki spowalniające rynek mieszkań, przede wszystkim wyhamowanie rynku kredytowego, czy ogólna sytuacja gospodarcza. PRS jest dla części deweloperów szansą na szybszy zwrot zainwestowanego kapitału. Z uwagi na wysokie ceny mieszkań i niedużą ich dostępność rynek najmu dobrze się rozwija, co nie uszło uwadze funduszy zagranicznych, które na polski rynek wchodzą z gotowym know-how w zakresie najmu i zarządzania nieruchomością.

Nasza firma ma już w ofercie lokale na wynajem. Warszawski projekt Jerozolimskie Invest jest wynajęty w 100 proc., wobec czego nie wykluczamy zwiększenia naszej aktywności w tym segmencie. Szczególnie, że przygotowujemy inwestycje, których jeszcze nie wprowadziliśmy do sprzedaży.

Aktualnie jednak koncentrujemy się na budowie inwestycji pod wynajem i sprzedaż lokali klientom indywidulanym. Przykładem jest projekt Apartamenty Pileckiego 59 w Warszawie i oferowane w nim lokale w cenie od 295 tys. zł brutto, zabezpieczone aktem notarialnym i wpisem do księgi wieczystej. Mogą być przeznaczone na wynajem krótkoterminowy albo biuro. 

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Zauważamy spadek aktywności funduszy spowodowany został zapowiedzią dodatkowego opodatkowania ich działalności przez państwo. To sprawia, że przyszłość tego segmentu jest niepewna. Ponadto, fundusze borykają się z rosnącymi cenami materiałów i wyposażenia. Podnosi to koszt zakupu i wykończenia mieszkań na wynajem. Bieżący kurs złotego może tu być sprzymierzeńcem dla operatorów zagranicznych. Z drugiej jednak strony, przy słabym złotym przeliczenie czynszu najmu ze złotówki na euro obniża rentowność biznesu.

Nie sposób patrzeć obojętnie na segment PRS, gdyż jest on teraz popularny wśród klientów, którzy mają bardzo ograniczone możliwości sfinansowania zakupu własnego mieszkania. Zgodnie z przyjętą strategią koncentrujemy się jednak na obsłudze klienta indywidualnego, choć nie wykluczamy transakcji z funduszami w przyszłości.

Boaz Haim, prezes Ronson Development

Rynek PRS w Polsce charakteryzuje bardzo duży potencjał wzrostu. Jeszcze kilkanaście miesięcy temu w głównej mierze warunkowały to czynniki demograficzne. Zmiana pokoleniowa i związana z nią większa mobilność młodszego pokolenia. Obecnie rozwój sektora determinują czynniki ekonomiczne, które wykluczyły znaczną część klientów z rynku nieruchomości i zamroziły ich starania o własne M. PRS ma jeden zasadniczy plus, dostarcza mieszkania na rynek w okresie, kiedy wielu ludzi po prostu nie stać na kupno własnej nieruchomości. Z jednej strony podtrzymuje więc portfolio deweloperów, z drugiej daje klientom nowe możliwości w trudnych czasach.

Z całą pewnością ten segment będzie się rozwijał. Nasza spółka w połowie przyszłego roku odda pierwsze 100 mieszkań dedykowanych pod najem instytucjonalny. Powstają w naszej, sztandarowej inwestycji Ursus Centralny. Ponadto, nasz bank ziemi w tym segmencie jest zabezpieczony na prawie 2000 mieszkań, w takich warszawskich lokalizacjach jak Ursynów, Ursus, Białołęka, Wola, Bemowo oraz Bielany.

Justyna Hamrol-Wasielewska, dyrektor sprzedaży i marketingu Eiffage Immobilier Polska

Polska jest młodym rynkiem dla PRS, dlatego nie ma wątpliwości, że ten sektor będzie się u nas rozwijał. Jesteśmy deweloperem, który jako jedna z pierwszych firm w Polsce zgłosiła akces do tego rynku. Analizowaliśmy rynek, przygotowaliśmy się do tego kroku i wiedzieliśmy, że musi to nastąpić. Obecnie stoimy na stanowisku, że branżę nieruchomości musi cechować zdrowa równowaga, która przejawiać się będzie w rozwoju sektora najmu instytucjonalnego. Wpływ mają na to dwa czynniki. Przede wszystkim zaspokojenie stale rosnących potrzeb mieszkaniowych, zwłaszcza w dużych miastach. Niestety wzrastające ceny materiałów budowlanych, a także wysokie raty kredytów sprawiają, że coraz mniej klientów stać na zakup mieszkania. Dla nich wybór jest więc jasny, zamiast kupować będą wynajmować. Drugą grupą, dla której najem jest atrakcyjny, to młode pokolenie Polaków, które zdecydowanie woli wynajmować niż kupować. Najem jest dla nich synonimem możliwości, wolności i mobilności.

Sektor PRS zapewnia nową jakość i kulturę najmu, której dotąd na rynku brakowało. Jego zaletą jest przede wszystkim gwarancja określonego standardu jakości mieszkań. Do tego trzeba również dodać zarządzanie inwestycją, co zdejmuje z osób wynajmujących obowiązki napraw czy konserwacji urządzeń.  

Sektor PRS jest oczywistym następstwem rozwoju rynku i stanowi odpowiedź na zapotrzebowanie klientów. Klienci nie będą musieli ograniczać się do decyzji o najmie od osób prywatnych. PRS daje im wybór lokalu nowego, w określonym standardzie, w atrakcyjnej lokalizacji i z transparentnymi warunkami najmu. 

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

Obserwujemy wyraźnie ożywienie na rynku PRS. Stawki najmu rosną, co jest niewątpliwym plusem dla inwestorów, ale zdecydowaniem minusem dla najemców. Prognozy dla rynku PRS jak na razie są optymistyczne w Polsce. Coraz większa liczba zagranicznych funduszy i deweloperów rozważa wejście na ten rynek. Nasza firma sprzedała już do funduszu jeden z budynków z 236 mieszkaniami na warszawskich Bielanach, zlokalizowany w pobliżu stacji metra Słodowiec.      

Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development

Sektor PRS stanowi 1 proc. całego rynku najmu w Polsce. Zrealizowane projekty zostały wynajęte, a plany rozwoju sektora opisywane są jako ambitne. Nowe inwestycje będą pozytywnym czynnikiem, który będzie wspierać sytuację branży deweloperskiej w okresie pogorszenia warunków makroekonomicznych. Z drugiej strony, nieprzewidywalność w obszarze podatkowym oraz możliwość nałożenia kolejnych obciążeń przez rządzących jest zagrożeniem dla rozwoju rynku PRS.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Sektor PRS mimo dynamicznego rozwoju nadal pozostaje młodym rynkiem i stoi przed nim wiele wyzwań. Przede wszystkim w Polsce brakuje infrastruktury i regulacji dotyczących tego rynku. Ministerstwo Rozwoju i Technologii prowadzi obecnie prace nad regulacją hurtowego rynku mieszkań i wprowadzeniem nowego podatku dla firm, które mieszkania kupują hurtowo. Tego typu rozwiązanie nie jest nowością w Europie. Podobna danina transakcyjna obowiązuje w Irlandii. Podmioty, które zakupiły tam co najmniej 10 nieruchomości muszą odprowadzić 10 proc. podatek w ciągu 12 miesięcy.

Niezmiennie dominującym modelem wciąż jest zakup pakietów mieszkań od deweloperów skoncentrowanych na sprzedaży indywidualnej, a nie hurtowej. Z doświadczenia wiemy, że deweloperzy niechętnie udzielają zniżek na pakietowe zakupy, bo wiedzą, że i tak bez problemu sprzedadzą mieszkania. Nie podejmujemy kroków w kierunku sprzedaży instytucjonalnej. Skupiamy się na sprzedaży mieszkań klientom indywidualnym, niemniej jednak nie zamykamy się na taką współpracę w przyszłości.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Polska jako atrakcyjny pod względem inwestycyjnym kraj w Europie Środkowo-Wschodniej stanowi doskonałą alternatywę dla rynków Europy Zachodniej, gdzie PRS osiąga bardzo dobre wyniki finansowe. Inwestorzy zakładają powtórzenie sukcesu również w Polsce z uwagi na dobry moment inwestycyjny dla funduszy zagranicznych oraz dynamicznie rozwijający się rynek najmu, a także występującą lukę podaży na rynku mieszkaniowym i ograniczone możliwości nabywcze indywidualnych inwestorów. Rozwój tego sektora, biorąc pod uwagę obecną sytuację rynkową, zapowiada się więc obiecująco w najbliższych latach. Choć oczywiście trzeba mieć na uwadze, że wszelkie nowe regulacje prawne mogą mieć wpływ na tempo tych zmian.

Jeśli chodzi o plusy inwestowania w rynek PRS w naszym kraju, należy do nich deficyt mieszkań, rosnące ceny nieruchomości i idąca za tym perspektywa na znaczący wzrost czynszów, wymagany przy kredycie wkład własny, który ogranicza dostęp do finansowania, a także zmiany pokoleniowe przełamujące idę posiadania w kierunku filozofii korzystania. Minusy to brak wystarczających danych analitycznych i statystyk najmu, a także wysokość rat kredytu mieszkaniowego, które często są na podobnym poziomie co czynsz najmu. Nie bez znaczenia są też regulacje prawno-podatkowe, brak ukształtowanej praktyki dotyczącej opodatkowania VAT wynajmu oraz REIT-ów. 

Marcin Michalec, CEO Okam  

W ostatnich miesiącach obserwować możemy wzrost zainteresowania najmem krótko i długookresowym z uwagi m.in. na przyrost liczby cudzoziemców przebywających w Polsce, ale także fakt, że wiele osób nie stać na zakup nieruchomości.

Banki ograniczyły dostęp do kredytów i jedynym wyjściem często okazuje się być wynajem. Jednocześnie niepewna sytuacja geopolityczna nie zachęca do inwestowania czy wiązania się z danym miejscem na stałe. 

Dysponujące środkami fundusze inwestycyjne pobudzają sektor PRS, który w innych krajach jest już mocno rozwinięty. Dla wielu deweloperów, posiłkujących się zewnętrznym wsparciem finansowym, ten segment jest dobrym rozwiązaniem. Nie muszą bowiem zaciągać kredytów inwestycyjnych na bieżące czy planowane inwestycje. Mogą sprzedać projekt na etapie realizacji z promesą zakupu po wybudowaniu, mając pewność szybkiego zysku. To także dobry kierunek, jeśli chodzi o projekty w centralnych lokalizacjach, na przykład na modernizację starszych budynków lub zmianę ich funkcji na przestrzenie mieszkaniowe.

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A.

W zależności od inwestycji klienci mogą liczyć na preferencyjny harmonogram płatności 20/80, gdzie przy podpisaniu umowy deweloperskiej wymagane jest jedynie 20 proc. wartości mieszkania, a pozostałe 80 proc. dopiero po zakończeniu budowy. Co ważne, w momencie złożenia podpisu w akcie notarialnym gwarantujemy niezmienność cen, co może być istotne w dobie rosnących kosztów materiałów budowalnych i inflacji przekraczającej kilkanaście procent. Dodatkowo, dla części mieszkań w wybranych inwestycjach oferujemy rabaty cenowe.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Przygotowaliśmy specjalną ofertę związaną z Black Friday. W tym roku objęte nią mieszkania znajdują się we wszystkich naszych inwestycjach: ST_ART Piątkowo, FIQUS Marcelin, Osiedle Naturama i Osiedle Księżnej Dąbrówki. Są to lokale od dwupokojowych po pięciopokojowe o powierzchni od 42 mkw. do 102 mkw. Największy rabat, jaki w związku z tą ofertą mogą uzyskać nasi klienci to ponad 40 tys. zł i miejsce postojowe w cenie zaledwie 5000 zł, jeśli zdecydują się podpisać umowę do końca listopada.  Dodatkowo, dla tych klientów, którzy wybiorą Osiedle Naturama, przewidzieliśmy korzystny harmonogram wpłat 20/80.  

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Oferujemy klientom okresowe promocje na mieszkania w konkretnych inwestycjach praktycznie we wszystkich miastach, w których działamy. Dzięki takim okazjom wspartym doradztwem naszych ekspertów można u nas znaleźć mieszkanie skrojone pod konkretne potrzeby. Dodatkowo, do końca roku podwoiliśmy nagrody w naszych program lojalnościowych Stały Klient i Ambasador, co oznacza że osoby, które polecają nasze mieszkania oraz te, które je kupują z polecenia, mają szansę otrzymać kartę podarunkową w wysokości 14 tys. zł. To samo dotyczy osób, które już zdecydowały się na nasze mieszkania i planują u nas zakup kolejnych. Kwotę z karty podarunkowej można wydać w dowolny sposób, również na remont i wyposażenie mieszkania. 

Justyna Hamrol-Wasielewska, dyrektor sprzedaży i marketingu Eiffage Immobilier Polska

Nasza oferta apartamentów i mieszkań to przede wszystkim topowe lokalizacje, takie jak Marcelińska 18 w Poznaniu ulokowana na styku Grunwaldu i Jeżyc, czy warszawska inwestycja Kierbedzia 4 na Dolnym Mokotowie. Atrakcyjność naszych propozycji potwierdza bardzo duży potencjał miejsc, w których powstają projekty.

W premierowych inwestycjach, w ich bardzo wczesnej fazie dla pierwszych klientów mamy specjalną ofertę cenową. Klienci mogą liczyć również na kompleksową pomoc specjalistów od aranżacji wnętrz, którzy nie tylko doradzą, jak urządzić komfortowe, eleganckie i przytulne mieszkanie, ale także oferują pakiet wykończenia lokalu pod klucz – od projektu aż po realizację i wybór mebli oraz dekoracji. 

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Mamy pulę mieszkań, które klient może kupić z rabatem do 40 tys. zł w inwestycji Stacja Centrum w Pruszkowie. W kameralnym osiedlu, położonym w odległości 3 min. od stacji PKP oferujemy jedno i dwupokojowe mieszkania o metrażach od 25 mkw. do 42 mkw. i trzypokojowe do 60 mkw.

Program 10/90 proponujemy też klientom zainteresowanym kupnem mieszkania w Osiedlu Horizon w Gdańsku. W tej atrakcyjnej inwestycji, ze względu na bliskość morza, dostępne są lokale z widokiem na zatokę o metrażach od 40 mkw. do 90 mkw.

Z programu mogą również skorzystać klienci kupujący mieszkania w naszej, szczecińskiej inwestycji Nad Odrą, gdzie powstaje apartamentowiec na nadbrzeżu Odry. Mamy w niej mieszkania z widokiem na rzekę i Starówkę, dwustronne i narożne o powierzchni od 27 mkw. do ponad 100 mkw.

W apartamentowcu Jerozolimskie Invest przy alejach Jerozolimskich w Warszawie klienci mogą kupić gotowe, wyposażone apartamenty inwestycyjne z najemcą i od razu zarabiać na wynajmie.

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper S.A.

W listopadzie przygotowaliśmy szereg atrakcyjnych promocji, dostępnych zarówno na naszych wrocławskich, jak i krakowskich inwestycjach. Wybrane gotowe mieszkania z oferty osiedla Lokum Porto położonego na Starym Mieście we Wrocławiu są dostępne z rabatem od 30 tys. zł lub nawet do 50 tys. zł. Osoby zainteresowane Lokum Verde, inwestycją zlokalizowaną w zacisznej części Zakrzowa z pewnością ucieszy informacja, że do mieszkań gotowych w tym roku dodajemy miejsce postojowe w cenie. W podwrocławskiej Sobótce, u podnóża Ślęży i malowniczego parku krajobrazowego powstaje inwestycja Lokum Monte. Zielona okolica i kameralny charakter osiedla czynią je doskonałym wyborem dla rodzin. Z myślą o nich przygotowaliśmy rabat w wysokości 35 tys. zł na przestronne mieszkania z antresolami.

Na terenie krakowskiego osiedla Lokum Salsa oferujemy gotowe mieszkania z wykończeniem. To idealne rozwiązanie dla osób chcących szybko przeprowadzić się do nowego lokum. Przygotowaliśmy także wyjątkową ofertę - 2 kompaktowe mieszkania w wyjątkowo atrakcyjnej cenie od 699 tys. zł za pakiet, co stanowi atrakcyjną propozycje dla inwestorów.

Klienci zainteresowani osiedlem Lokum Vista położonym przy ul. W. Sławka, tuż obok Bonarka City Center mogą skorzystać z gwarantowanego rabatu w wysokości min. 25 tys. zł i odebrać mieszkanie jeszcze w tym roku. Do ostatnich wolnych mieszkań zlokalizowanych na terenie inwestycji Lokum Siesta, tuż przy Parku Rzecznym Wilgi dodajemy w prezencie rowery elektryczne.

Jacek Wesołowski, Dyrektor Zarządzający Trei Real Estate Poland

Realizujemy przemyślaną politykę cenową, oferując klientom konkurencyjne ceny w porównaniu do innych inwestycji o zbliżonym standardzie. Mimo zmiennych kosztów budowy i coraz wyższej inflacji, nie zdecydowaliśmy na popularny wśród deweloperów mieszkaniowych ruch, czyli na podniesienie cen.

Nasza oferta jest stabilna, a mieszkania w osiedlach Bacciarellego 54 we Wrocławiu oraz Kraft w Łodzi cieszą się zainteresowaniem nabywców, w związku z czym nie opieramy swojej polityki cenowej na promocjach. Staramy się jednak wychodzić naprzeciw oczekiwaniom klientów i oferować dodatkowe korzyści, jak na przykład umowa deweloperska gratis przy zakupie mieszkania.

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Aktualnie nie stosujemy promocji cenowych.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home  

Z uwagą śledzimy zmiany na rynku mieszkaniowym, dlatego ofertę sprzedażową mieszkań z osiedla Miasteczko Jutrzenki „skroiliśmy” na miarę potrzeb naszych klientów. Wszystkie lokale oferujemy w systemie finansowania 20/80. Nabywcy mogą także liczyć na rabaty cenowe do 80 tys. zł na wybrane lokale oraz bon lojalnościowy – 1 proc. rabatu za polecenie klienta. Oferujemy również mieszkania w standardzie pod klucz, do których można od razu się wprowadzić.

Marek Pawlukiewicz, rzecznik prasowy Aria Development

Od połowy października rozpoczęliśmy promocję Mega Rabat na mieszkania z pierwszego i drugiego etapu nowego Osiedla Natura 2 w Wieliszewie. Klienci mogą uzyskać zniżkę na wybrane lokale w wysokości do 40 tys. zł. Mieszkania są do odbioru jeszcze w tym roku. Promocja jest ograniczona w czasie. Osiedle Natura 2 to nowoczesna inwestycja położona w pobliżu Zalewu Zegrzyńskiego, zielonych terenów i sosnowego lasu. Łatwy dojazd do centrum Warszawy dzięki Szybkim Kolejom Miejskim oraz bogata infrastruktura w sąsiedztwie sprawiają, że lokalizacja jest popularna wśród osób szukających nowego mieszkania w okolicy stolicy. Wszystkie mieszkania zostaną wyposażone system inteligentnego domu Aria Eco Smart, a opłaty będą niższe dzięki zastosowaniu paneli fotowoltaicznych.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Obecnie nie mamy żadnych promocji. Mamy ostatnie mieszkania w inwestycji Moja Północna, której budowa kończy się i tylko około 20 mieszkań w inwestycji Wolne Miasto. Na razie nie planujemy wprowadzać na rynek nowych inwestycji.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

W naszej ofercie znajdują się aktualnie gotowe mieszkania oraz takie, które są w budowie. Wszystkie inwestycje zlokalizowane są na terenie Warszawy. Na listopad przewidujemy liczne promocje związane z akcją Black Weeks. Będzie można kupić mieszkania i miejsca w garażu z atrakcyjnymi rabatami. Dodatkowo klienci będą mogli skorzystać z wyjątkowego systemu płatności, który również pozwoli na uzyskanie wymiernych korzyści.  

Karolina Bronszewska, członek zarządu, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Przygotowaliśmy pakiet rozwiązań, które mają na celu wsparcie decyzji zakupowej naszych klientów. Harmonogram spłat 20/80 obowiązuje teraz w projektach Nowe Warzymice w Szczecinie oraz Eko Falenty pod Warszawą. To duże ułatwienie w zakresie finansowania inwestycji, bo tylko 20 proc. ceny trzeba uregulować na etapie podpisania umowy, a pozostałe 80 proc. dopiero przy odbiorze kluczy. Ponadto, nasi klienci otrzymują od nas gwarancję stałej ceny., a w największych projektach rabaty. W inwestycji Miasto Moje cena może być niższa o 50 tys. zł, a w Ursusie Centralnym nawet o 68 tys. zł.

W podwarszawskim projekcie EKO Falenty, gdzie w pierwszym etapie powstaną 42 nowoczesne domy w zabudowie szeregowej, wyposażone w rozwiązania ekologiczne oferujemy atrakcyjną cenę globalną - od 592 tys. zł.

Z kolei w podszczecińskim projekcie Nowe Warzymice obowiązuje teraz specjalna oferta na dwa duże mieszkania z antresolami, a gotowe, czteropokojowe mieszkania są w sprzedaży w cenie od 547 tys. zł. Także we wrocławskim projekcie Viva Jagodno mamy teraz specjalny rabat na mieszkania z antresolą. Ceny zaczynają się od 7 250 zł za mkw. Mieszkania w tym projekcie są już gotowe i zaczynamy odbiory.

Rozpoczęliśmy także przedsprzedaż nowego projektu Grunwald Między Drzewami, który realizujemy przy ulicy Smardzewskiej na poznańskim Grunwaldzie. W tym projekcie powstanie jedynie 117 mieszkań o metrażach od 36 do 80 mkw., co otwiera pole do zakupów inwestycyjnych. W ciągu miesiąca podpisaliśmy w tym projekcie 20 umów, co jest naszym sukcesem sprzedażowym.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Oferujemy obecnie klientom wiele promocji, które różnią się w zależności od rodzaju inwestycji. Prowadzimy na przykład program promocyjny Kup teraz, zapłać przed odbiorem, w ramach którego nabywca uiszcza 10 proc. wartości mieszkania po podpisaniu umowy deweloperskiej lub przedwstępnej sprzedaży, a pozostałą kwotę płaci na dwa tygodnie przed planowanym terminem odbioru lokalu. Oferta dotyczy między innymi naszych inwestycji na Wyspie Sobieszewskiej – Baltic Line i Baltic Porto.  

W ramach dodatkowych promocji obniżamy też ceny konkretnych lokali, przeważnie jedno i dwupokojowych, których metraże wahają się od 25 mkw. do 45 mkw. W Osiedlu Kociewskim oferujemy mieszkania tańsze o 10 tys. zł, w osiedlu Neo Jasień o około 30 tys. zł, natomiast w inwestycji Trimare obniżyliśmy ceny nawet o 76 tys. zł. Kawalerka zamiast 375 tys. zł kosztuje teraz 299 tys. zł.

Marcin Michalec, CEO Okam

Staramy się utrzymywać ceny mieszkań na stałym poziomie, choć należy mieć na uwadze rosnące koszty budowy z uwagi m.in. na wzrost cen materiałów budowlanych i surowców energetycznych. Nie zawieramy w naszych umowach zapisów o waloryzacji cen. Zdajemy sobie sprawę, że sytuacja nie jest najłatwiejsza dla konsumentów z uwagi na podwyżki stóp procentowych czy trudności w uzyskaniu kredytów hipotecznych. Mając to na uwadze, w powstającej w Łodzi inwestycji Strefa PROGRESS wprowadziliśmy gwarancję stałej ceny, a dodatkowo system płatności zakładający wpłatę 20 proc. w momencie zakupu i pozostałej kwoty przy odbiorze lokalu.

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A.

W trzecim kwartale br. znaleźliśmy nabywców na 261 lokali. Dla porównania w drugim kwartale 2022 roku wskaźnik ten wyniósł 361 mieszkań. Z kolei rok wcześniej, w trzecim kwartale 2021 roku sprzedaliśmy 438 mieszkań. Słabsze wyniki są spowodowane odcięciem nabywców od finansowania hipotecznego. Wskutek podwyżek stóp procentowych i wejścia w życie tzw. znowelizowanej Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego duża grupa potencjalnych klientów utraciła zdolność kredytową i została zmuszona do odłożenia na przyszłość swoich planów zakupowych.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Trzeci kwartał br. nie przyniósł pogorszenia wyników sprzedaży w porównaniu z poprzednim kwartałem. Jednak od połowy bieżącego roku wyniki sprzedażowe całej branży znacząco spadły i obniżony poziom sprzedaży utrzymuje się do tej pory. Głównym powodem takiej sytuacji jest zaostrzenie sposobu obliczania zdolności kredytowej przez banki oraz podwyżki stóp procentowych.

Utrzymanie rekomendacji pogarszającej zdolność kredytową już spowodowało wstrzymanie kolejnych planów inwestycyjnych, a tym samym znaczące zmniejszenie podaży. W następnej kolejności zaowocuje to zamykaniem mniejszych i słabszych firm developerskich oraz wzrostem bezrobocia. Zgodnie z najnowszym stanowiskiem Urzędu KNF deweloperzy mają tak duże marże, że powinni obniżyć ceny i w ten sposób zapewnić większą dostępność mieszkań. Szkoda tylko, że tak poważne decyzje są oparte o niewłaściwe dane. Rentowność, na którą powołuje się KNF dotyczy wyników deweloperów notowanych na giełdzie i transakcji sfinalizowanych aktami końcowymi w danym kwartale. Są to jednak transakcje zawarte jako umowy deweloperskie czasem nawet rok wcześniej czyli w zupełnie innej rzeczywistości sprzedażowej i przy innych kosztach budowy.

Jacek Wesołowski, dyrektor Zarządzający Trei Real Estate Poland

Mimo trudnej sytuacji rynkowej, związanej z podwyżkami stóp procentowych i drastycznym spadkiem liczby udzielanych kredytów hipotecznych udało nam się zachować satysfakcjonujące wyniki.

W osiedlu Bacciarellego 54 we Wrocławiu od dwóch kwartałów utrzymujemy stałe tempo sprzedaży. W analogicznym kwartale ubiegłego roku notowaliśmy kilkukrotnie wyższą sprzedaż, czego powodem była m.in. szersza oferta. W zeszłym roku na Bacciarellego 54 mieliśmy 160 dostępnych mieszkań w ramach trzeciego etapu inwestycji oraz nowo uruchomionego czwartego etapu. Obecnie w sprzedaży zostało nam tylko 20 lokali.

Z podobną sytuacją mamy do czynienia na osiedlu Kraft w Łodzi. Zakończenie jego budowy planowane jest na koniec tego roku i do zaoferowania klientom mamy 6 ostatnich mieszkań z puli 191 realizowanych w ramach I i II etapu inwestycji.

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

W trzecim kwartale 2022 roku zawarliśmy 376 umów deweloperskich i przedwstępnych. To wynik gorszy w porównaniu z tym samym okresem w roku ubiegłym. Należy jednak pamiętać o bardzo wysokiej bazie porównawczej. Sprzedażowo rok 2021 był rekordowy, co m.in. znalazło odzwierciedlenie w wolumenie - 2617 sprzedanych lokali w okresie I-III kw. W przychodach III kwartału 2022 roku uznaliśmy łącznie 833 lokale mieszkalne i usługowe przekazane w tym okresie nabywcom.

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper S.A.

Od stycznia do września br. znaleźliśmy nabywców na 280 mieszkań. W samym trzecim III kwartale br. zakontraktowaliśmy 103 lokale, co wiąże się ze spadkiem wyniku o 29 proc. r/r. Natomiast jest to poziom porównywalny do rezultatu za II kwartał br., w którym sprzedaliśmy o 1 lokal więcej. III kwartał 2022 roku pozostawał pod wpływem regresu i pogorszenia koniunktury sprzedażowej.

Ze względu na dokonane przez Radę Polityki Pieniężnej podwyżki stóp procentowych podniósł się WIBOR, co przełożyło się na znaczne zwiększenie rat kredytów hipotecznych. Jeśli do tego dołożymy rekomendację KNF, która podczas weryfikacji zdolności kredytowej nakazuje bankom doliczać dodatkowe 5 pkt. procentowych, okazuje się, że większość nabywców nie jest w stanie sfinansować zakupu nieruchomości. Obserwujemy stałe zainteresowanie klientów zakupem mieszkań, z tym, że coraz częściej nabywcy muszą zrewidować swoje plany realizując potrzeby mieszkaniowe na rynku najmu. Badania pokazują, że Polacy żyją w przeludnionych mieszkaniach, a wskaźnik liczby mieszkań na 1000 mieszkańców jest poniżej średniej europejskiej. Państwo powinno szukać rozwiązań, które poprawią sytuację mieszkaniową w Polsce. Wszelkie działania utrudniające klientom zakup nieruchomości prowadzą do pogłębiania i tak już dużego deficytu mieszkaniowego. Szczególnie bezzasadna jest rekomendacja KNF, która przy obecnych wysokich stopach procentowych nakazuje przyjmować tak duży bufor zmiany wskaźnika WIBOR.

W efekcie tego, zdolność kredytowa wielu naszych klientów spadła o 60% i więcej. Skłoniło nas to do rezygnacji z uruchomienia dwóch dużych projektów – jednego w Krakowie, jednego we Wrocławiu. W tym roku rozpoczęliśmy realizację zaledwie 130 mieszkań względem 930 w zeszłym roku, w skutek czego nasza oferta będzie z każdym miesiącem szczuplejsza. Planujemy ją poszerzać w miarę poprawy sytuacji finansowej naszych klientów.

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor Sprzedaży Ronson Development

W trzecim kwartale 2022 roku zakontraktowaliśmy sprzedaż 85 lokali i przekazaliśmy 129 mieszkań. W analogicznym okresie w 2021 roku sprzedaliśmy 162 lokale i przekazaliśmy 187 mieszkań. Natomiast w drugim kwartale 2022 roku nasza sprzedaż była na poziomie 114 lokali i 77 przekazań.

Wynik sprzedażowy odnotowany w trzecim kwartale 2022 roku jest ściśle związany z aktualną sytuacją ekonomiczną – inflacją, podwyżkami stóp procentowych, a w konsekwencji wyhamowaniem rynku kredytów hipotecznych, co wykluczyło sporą grupę klientów.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

W trzecim kwartale 2022 roku zawarliśmy 78 nowych umów, natomiast w analogicznym okresie ubiegłego roku podpisane zostało 170 umów. Jeśli chodzi o drugi kwartał 2022 roku, wówczas sprzedaliśmy 127 mieszkań. Na aktualny rezultat wpłynęła przede wszystkim sytuacja makroekonomiczna, w tym wysoka inflacja i rosnące stopy procentowe oraz dostępność oferty sprzedaży.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

W trzecim kwartale br. odnotowaliśmy niższą o około 25 proc. sprzedaż w porównaniu do poprzedniego kwartału oraz spadek o około 45 proc. sprzedaży w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku. Na osiągnięty rezultat wpłynęła przede wszystkim uszczuplona oferta mieszkań, szczególnie w odniesieniu do 2021 roku, a także odcięcie klientów od kredytów poprzez wzrost stóp procentowych i rekomendację KNF.  

Marcin Michalec, CEO Okam

W ostatnich miesiącach zdecydowaną większość lokali mieszkaniowych sprzedajemy klientom gotówkowym, dysponującym wolnym kapitałem a także tym, którzy przystępując do kredytu posiadają znaczną część własnego kapitału i traktują go jako wkład własny. Z uwagi na trudności pozyskania kredytów hipotecznych wiele osób, które nie posiadają wolnych środków nie może sobie obecnie pozwolić na taki zakup.

Marek Pawlukiewicz, rzecznik prasowy Aria Development

W drugim kwartale 2022 sprzedaliśmy 30 proc. więcej mieszkań niż w trzecim kwartale br. Z kolei w trzecim kwartale ubiegłego roku odnotowaliśmy rekordowy poziom sprzedaży, ale wtedy było sprzyjające otoczenie makroekonomiczne oraz kredyty były zdecydowanie bardziej dostępne przy niskich stopach procentowych.